بگ‌هاوس و بگ‌فیلتر
غبارگیرهای پارچه‌ای (فیلتر کیسه‌ای) که بطور عمده به نام بگ‌فیلتر یا بگ‌هاوس شناخته می‌شوند، به دلیل قابلیت کارکرد در شرایط مختلف کاری جهت غبارزدایی ذرات با سایزهای مختلف در صنایع مختلفی از جمله سیمان، فولاد، مس، صنایع دارویی و شیمیایی، فلزات، … مورد استفاده قرار می‌گیرند و یکی از کاراترین و اقتصادی‌ترین نوع فیلترها می‌باشند.
در فیلترهای کیسه‌ای، کیسه‌های بلند استوانه‌ای از جنس بافته شده Woven Fiber یا بدون بافت Felted Fiber بعنوان اجزای داخلی فیلتر بکاربرده می‌شوند. کیسه‌ها بوسیله حلقه‌های فلزی یا قلاب (Clasps) از بالا و پایین یا بوسیله کیج‌های داخلی ساپورت می‌شوند. فیلترهای کیسه‌ای متشکل از یک یا چندین خانه می‌باشند. فیلترهای تک خانه‌ای بطور معمول در فرآیندهایی که به صورت پیوسته کار نمی‌کنند، مانند آسیاب‌ها استفاده می‌شوند. فیلترهای چند خانه‌ای شامل چندین خانه بوده و در فرآیندهای کارکرد مداوم و حجم هوای بالا بکار برده می‌شوند. در دو حالت فوق (فیلترهای تک یا چند خانه‌ای) کیسه‌ها درون بدنه (Shell) از جنس فلز محفوظ شده‌اند. گاهی به دلیل دمای بالای گاز ورودی نیاز به عایقکاری بدنه نیز می‌باشد. عایقکاری برای جلوگیری از ایجاد رطوبت و قطرات ریز اسیدی که بدلیل متراکم شدن جریان گاز درون فیلتر اتفاق می‌افتد، و باعث خوردگی و تحلیل تجهیزات می‌گردد، انجام می‌شود. گرد و غبار بر حسب طراحی فیلتر، بر روی سطح داخلی یا خارجی انباشته می‌شوند. در روش فیلتراسیون داخلی، گرد و غبار درون سطح داخلی کیسه‌ها انباشته می‌شود. گاز حاوی گرد و غبار از قسمت پایین فیلتر وارد شده و بوسیله صفحات هادی جریان (Baffle)، صفحات پخش کننده (Diffuser Vanes) و صفحات مشبک (Tube Sheets ) به درون کیسه‌ها توزیع و هدایت می‌شوند. در روش فیلتراسیون خارجی، غبار در سطح خارجی کیسه انباشته می‌شود. مسیر گاز از خارج کیسه به درون کیسه می‌باشد. هوای غبار آلود پس از عبور از سطح خارجی کیسه، تصفیه می‌شود و هوای تمیز از درون کیسه عبور می‌کند. در این حالت نیاز به نوعی نگهدارنده کیسه به نام سبد (Cage) می‌باشد. کیسه‌ها از قسمت بالا توسط صفحات مشبک (Tube Sheets ) نگه‌داشته می‌شوند.
این فیلترها جهت غبارگیری ذرات تا قطر µm 0.1 مورد استفاده قرار می‌گیرند.
شرکت فن‌آوران‌شایان‌طرح، در این زمینه ضمن همکاری با شرکت‌های صاحب نام و شناخته‌شده جهانی در پروژه‌های مختلف خود توانسته است تکنولوژی و دانش فنی مربوط به طراحی و ساخت بگ‌هاوس و بگ‌فیلتر را بومی‌سازی نماید. این شرکت با توجه به دانش فنی مهندسان خود بیش از 250 دستگاه بگ‌هاوس و بگ‌فیلتر را برای شرایط کاری متفاوت و با حجم‌هایی از 2000 مترمکعب در ساعت تا 2,000,000 مترمکعب در ساعت طراحی و اجرا نماید. می‌توان از این بین به پروژه‌ی بگ‌هاوس بخش (FTP) فولادسازی خراسان با حجم 2,000,000 مترمکعب در ساعت اشاره نمود که هم اکنون در حال بهره‌برداری می‌باشد.
فیلتر کیسه‌ای شامل تجهیزات و قسمت‌های زیر می‌باشد:
کیسه، Cage
بدنه
قیف جمع آوری مواد
سیستم انتقال مواد
سیستم تمیزکاری کیسه
فن و الکتروموتور
به طور معمول فیلترهای کیسه‌ای متشکل از چندین ردیف کیسه می‌باشد که به طور عمودی در فیلتر آویخته شده‌اند. تعداد کیسه ها متناسب با ابعاد فیلتر کیسه‌ای از چند عدد تا چندین هزار کیسه متغیر می‌باشد. سیستم کارکرد فیلترهای کیسه‌ای به این صورت می‌باشد که هوای غبار‌آلود به علت مکش فن وارد فیلتر شده و با سطح کیسه برخورد می‌کند. ذرات گرد و غبار در سطح کیسه جذب می‌شوند و هوای تمیز از درون منافذ کیسه عبور می‌کند و وارد هوای محیط می‌شود. به محض اینکه ضخامت لایه غبار جمع شده در سطح کیسه به میزان معینی رسید، کیسه‌ها تمیز می‌شوند و غبار جمع‌آوری شده درون هاپر ریخته می‌شود.
صنایع و کاربردهای مختلف، از فیلترهایی با کیسه‌هایی از جنس پلی‌استر، نایلون، فایبرگلاس، پلی پروپیلن و پلی‌استر با پوشش PTFE و … استفاده می‌کنند به طوری‌که ذرات غبار بر سطح پارچه جمع شده و هوای تمیز از درون کیسه‌ها عبور می‌کند. در فیلتر کیسه‌ای، گاز همراه با غبار به یکی از خانه‌های فیلتر وارد شده، ذرات غبار با قطر بزرگتر پس از ورود، تحت تاثیر نیروی وزن خود به طرف هاپر حرکت کرده و مابقی بر روی کیسه‌های فیلتر جمع می‌شوند. زمانی که ضخامت غبار جمع شده بر روی کیسه‌ها به حدی برسد که جریان به سختی عبور نماید (افزایش افت فشار) پروسه تمیزکردن کیسه‌ها آغاز می‌شود. غبار جمع شده بر روی کیسه به یکی از روش‌های زیر از سطح کیسه ها زدوده می‌گردد:
تکاندن به روش لرزش مکانیکی Mechanical Shaking
تکاندن به روش جریان هوای معکوس Reversing the Air Flow
تکاندن به روش جت پالس هوا Pluses of Air
تمیزکردن کیسه‌ها در فیلتر کیسه‌ای به دو طریق آفلاین و آنلاین انجام می‌شود، درحالت آنلاین محفظه مورد نظر از خط تولید خارج نشده و همچنان در مسیر گاز قرار دارد، ولی درحالت آفلاین محفظه از خط تولید جدا و ایزوله می‌شود و پس از اتمام عملیات تمیزکاری مجدداً به خط باز می‌گردد.
سپس غبار جمع آوری شده درون هاپر ذخیره می‌گردد و در صورت قابل استفاده بودن مجددا به پروسه بازگشت داده می‌شوند. هاپرها جهت ذخیره موقت گرد و غبار جمع آوری شده به کار می‌روند تا مواد ذخیره شده به موقع تخلیه شوند تا مانع از انباشتگی مواد گردند، که در غیر این صورت تخلیه مواد به سختی صورت خواهد‌گرفت.
معمولاً هاپرها با شیب °55 تا °70 طراحی می‌شوند تا گرد و غبار به راحتی از قسمت بالا به سمت پایین و قسمت باز هاپر هدایت شود. در بعضی موارد تجهیزاتی درون هاپرها تعبیه می‌گردد که موجب سهولت در تخلیه مواد گردد. این تجهیزات شامل صفحه ضربه زن هاپر(Strike plate)، ویبراتور، حفره سیخ زدن به هاپر(Poke hole) و ضربه زن می‌باشند.
در طراحی فیلتر کیسه‌ای علاوه بر شرایط گاز ورودی، موارد زیر نیز بایستی مدنظر قرارگیرند: افت فشار، سرعت عمودی گاز بین کیسه‌ها، نسبت هوا به سطح پارچه
افت فشار
افت فشار یکی از پارامترهای بسیار مهم در طراحی فیلترهای پارچه‌ای است . این پارامتر معرف مقاومت پارچه فیلتر در برابر عبور جریان گاز می‌باشد. افت فشار بیشتر، نمایانگر مقاومت بیشتر پارچه در برابر جریان گاز است. افت فشار با واحدهای میلی بار، میلیمتر جیوه و یا میلیمترآب سنجیده می‌شود. جهت اندازه‌گیری افت فشار در فیلترهای پارچه‌ای، از اندازه‌گیری فشارکلی در دو نقطه که معمولا ورودی و خروجی فیلتر می‌باشد، بهره می‌جویند.
سرعت غبارگیری: نسبت هوا به پارچه
دو واژه سرعت غبارگیری و نسبت هوا به پارچه قابل استفاده به جای یکدیگرند. نسبت هوا به پارچه، با نسبت هوای وارد شده به فیلتر با واحد مترمکعب بر دقیقه، به سطح فیلتراسیون با واحد مترمربع تعریف می‌شود. واحدهایی که A/C با آن سنجیده می‌شوند عبارتند از: m/min، cm/s.
بالاتر بودن این نسبت، به معنای حجم بالاتری از هوا یا گاز است که از سطح پارچه‌ای فیلتر عبور می‌کند و پایین‌تر بودن این نسبت، به معنای حجم پایین‌تر گاز نسبت به سطح پارچه‌ای فیلتر می‌باشد.
سرعت عمودی گاز بین کیسه‌ها
به سرعت عمودی گاز بین کیسه‌های فیلتر در یک فیلتر کیسه‌ای Can Velocity گفته می‌شود. واحد اندازه گیری این سرعت m/min بوده و از دیگر واحدهای مصطلح می‌توان بهft/min و cm/sec اشاره نمود.
در فیلتر کیسه‌ای که از روش آنلاین استفاده می‌نمایند، ذرات غبار جدا شده از سطح کیسه‌ها در طول عملیات تمیزکاری بایستی تحت تأثیر نیروی وزن خود در محیط فیلتر به سمت پایین حرکت کنند، چنانچه سرعت رو به بالای گاز ورودی، از سرعت رو به پایین سقوط این ذرات تجاوز کند، ذرات مجدداً به سطح کیک غبار بازگشته و عملکرد فیلتر را تحت الشعاع قرار می‌دهد.
کیسه‌ها از جنس‌های مختلفی ساخته می‌شوند و در زمان انتخاب کیسه بایستی موارد زیر را مدنظر قرار داد:
دمای گاز.
میزان رطوبت غبار.
ماهیت الکتریکی ذرات غبار.
میزان خورندگی ذرات غبار.
مقاومت اسیدی و قلیایی پارچه.
توانایی پارچه برای رهایی از لایه غبار.
توانایی پارچه در گذردهی هوا.
سایز ذرات غبار.
قیمت کیسه.
